Blijvend rebels
Jan Lamers? Dat is toch die boom van een kerel met dat markante hoofd en doordringende bruine ogen? Die altijd twee verschillende schoenen draagt en kleurig gebreide sokken? Een oversized gebreid vest aan trekt als het koud is? Werkt aan een sta-tafel en muziek aan heeft staan? Zo aanstekelijk lacht? Nooit te beroerd om te helpen? Zeker, zo kennen al zijn collega’s hem. Een kennismaking met een ervaren creatieveling, met een enorme passie voor zijn vak.
Op de lagere school tekende Jan veel. Dol op topografie, omdat hij dan lekker kaartjes kon maken. ,,Ik had een bevlogen leraar, die vond dat ik goed kon tekenen en daarom, in overleg met mijn ouders, naar de grafische school moest. Dat was een goede keuze: offset drukken, boekbinden, letterzetten, kalligraferen.’’
Op zijn zestiende begon hij aan zijn reproductieopleiding. ,,Al me al heb ik acht jaar op de grafische school gezeten, dat was niet verkeerd. Heerlijke vrijgevochten jaren.’’
Iemand vroeg wat ik ging doen na mijn opleiding. Ik wist het niet. Ik werd dan wel opgeleid als reclametekenaar, maar zag dat wereldje niet zo zitten. Of ik niet bij dagblad De Waarheid wilde werken?’’
Dat wilde hij en werkte daar zeven jaar als opmaker. ,,Na die tijd werd het ook wel tijd om iets anders te gaan doen.’’
Dat iets anders werd een tijdelijke baan van twee jaar bij de Perscombinatie, waar geautomatiseerd werd. ,,Ze hadden mensen nodig die konden helpen bij de overbrugging. Ik kwam in een arbeidsethos terecht waar ik helemaal niets van snapte. Dat was zo’n contrast met waar ik vandaan kwam. Ik kon wel heel goed overweg met de redacteuren van de Volkskrant, Parool en Trouw. Daar heb ik veel van geleerd.’’
Ontwikkelingen
Na twee jaar stapte hij over naar het Noordhollands Dagblad, nu inmiddels onderdeel van Mediahuis waar ook de titels Leidsch Dagblad, Haarlems Dagblad, IJmuider Courant en De Gooi- en Eemlander zijn ondergebracht. Hij is er tot nu toe gebleven, ruim vijfendertig jaar dus. ,,Bij het NHD maakte ik echt leuke ontwikkelingen mee. In het begin was het eenvoudig werk: opmaken aan de hand van schetsen van journalisten en redacteuren.’’
,,Het heeft even geduurd voordat ik inzag dat ik zelf gewoon goed was in mijn werk. Ik ging meer initiatieven nemen om dingen te veranderen.’’
Zijn grootste ontwikkeling kwam toen het opmaaksysteem zijn intrede deed. ,,Dat gaf mij meer mogelijkheden en het stond dichter bij redacteuren. Zo groeiden we meer naar elkaar toe. Tegelijkertijd verdiepte ik mij in InDesign, Photoshop en Illustrator. Wat ik leerde paste ik toe, daar werd ik wel eens op aangesproken, omdat we niet met die programma’s hoorden te werken.’’
Hij maakte vele reorganisaties mee, maar pakte daardoor juist zijn kansen. ,,Steeds meer met minder mensen doen, waardoor de mogelijkheden voor mij alleen maar groter werden. De beeldredactie verdween. Vormgevers moesten multifunctioneel worden. Ik pakte alles aan.’’
Minimalist
Wat voor een soort vormgever hij is? ,,Ik visualiseer van te voren al een pagina. Als iemand een onderwerp roept, dan heb ik in mijn hoofd hoe dat er uit zou kunnen zien. Ik ben een minimalist, denk ik. Ik hou ervan om met zo min mogelijk zoveel mogelijk te doen. Ik ben ook van het grote gebaar. Een grote foto geeft rust op de pagina.’’
‘’ De enige manier waarop ik duidelijk kan maken dat iets beter kan, is door het te laten zien. Dat is altijd mijn weg geweest.’’
Hoe zijn ideale werksituatie er uit ziet? ,,Dat ik omgeven wordt door mensen die inspireren en respecteren.’’ ,,Ik vind het hartstikke leuk om jonge mensen te begeleiden. Mooi om mijn kennis over te brengen en tegelijkertijd kennis terug te krijgen.’’
Lamers is een man met passie. ,,Ik geniet met volle teugen van mijn vak. Wat ook helpt is dat ik een vrouw naast mij heb die vormgeefster is. Ze zit in ander segment, maar we stimuleren elkaar.’’
En hup, daar gaat het weer over animaties, filmpjes, infographics en illustraties maken, hoe leuk dat is om te doen en hoe belangrijk ook om je boodschap over te brengen. Eigenlijk is Jan Lamers nog steeds dat jongetje dat vol passie bezig is met kaartjes maken en tekenen. Maar ook dat straatschoffie en die rebel zitten nog steeds in dat grote lijf.
Marja van Spaandonk
Journalist